To GPS της Λογοτεχνίας,
για να μη χαθείς στον λαβύρινθο της ιστορίας !
Αφηγηματικοί τρόποι
Αφήγηση
Λες σε έναν φίλο σου τι έγινε χθες στο διάλειμμα, βήμα-βήμα.
Διάλογος
Όπως όταν οι ήρωες στο Harry Potter τσακώνονται με ατάκες.
Περιγραφή
Σαν να δείχνεις το δωμάτιό σου σε κάποιον και του λες πώς είναι τα posters, τα χρώματα, το χάος.
Μονόλογος
Σαν τον YouTuber που μιλάει στην κάμερα – οι άλλοι ακούν, δεν απαντούν.
Εσωτερικός μονόλογος
Όταν σκέφτεσαι «να πάω να μιλήσω; ή θα με κοροϊδέψουν;» και μόνο εσύ το ακούς.

Σχόλια
Εδώ ο αφηγητής «πατάει pause» στην ιστορία και μιλάει κατευθείαν στον αναγνώστη. Μπορεί να πει τη γνώμη του, να κρίνει έναν ήρωα, να κάνει χιούμορ. Σκέψου έναν φίλο που στη μέση που σου λέει τι έγινε στο γήπεδο σταματάει και πετάει: «Καλά, ο διαιτητής ήταν για τα πανηγύρια!». Δεν προχωρά η ιστορία, αλλά ακούς το σχόλιό του.
Αφηγηματικές τεχνικές
α) Ο αφηγητής
Αυτοδιηγητικός
«Εγώ ήμουν εκεί, εγώ το έκανα».
Ομοδιηγητικός
«Ήμουν εκεί αλλά μπορεί και να μην ήμουν ο πρωταγωνιστής».
Ετεροδιηγητικός
Σαν δημοσιογράφος που λέει τι κάνουν οι άλλοι.
Παντογνώστης
Ξέρει τα πάντα – όχι μόνο τι κάνουν οι ήρωες, αλλά και τι σκέφτονται, και τι θα γίνει μετά. Παράδειγμα: «Η Μαρία πήγε ήρεμη στο πάρτι, χωρίς να ξέρει ότι σε λίγο θα γινόταν χαμός». Ο αφηγητής έχει «κρυστάλλινη σφαίρα» και δίνει από πριν hint για το μέλλον.
β) Εστίαση
Μηδενική
Ο αφηγητής ξέρει περισσότερα από τους ήρωες.
Εσωτερική
Ο αφηγητής ξέρει όσα κι ένας συγκεκριμένος ήρωας. Βλέπεις μόνο μέσα από τα μάτια του – σαν first person videogame.
Εξωτερική
Ο αφηγητής βλέπει απέξω και λέει μόνο ό,τι φαίνεται. Δεν μπαίνει στο μυαλό κανενός. Είναι σαν να παρακολουθείς μια σκηνή με κάμερα ασφαλείας: βλέπεις κινήσεις, ακούς λόγια, αλλά δεν ξέρεις τι σκέφτονται.
γ) Αφηγηματικός χρόνος
Χρόνος της ιστορίας
Τα γεγονότα όπως συνέβησαν στην «πραγματικότητα» της ιστορίας. Παράδειγμα: πρώτα γνώρισες τον δράκο, μετά τον πολέμησες.
Χρόνος της αφήγησης
Πώς τα παρουσιάζει ο αφηγητής. Η σειρά που διαλέγει ο αφηγητής να τα πει. Μπορεί να αρχίσει «10 χρόνια μετά…» ή να πετάξει flashback και να πηγαίνει πίσω-μπρος στο χρόνο.

Ή μπορεί να ξεκινήσει από το τέλος («Κι έτσι βρέθηκα πρωταθλητής!») και μετά να γυρίσει πίσω να σου δείξει πώς έγινε. Είναι σαν ταινία που αρχίζει με το φινάλε και μετά μας δείχνει «πώς φτάσαμε ως εδώ».
Εκφραστικά μέσα – Τα "μαγικά κόλπα" του λόγου
Παρομοίωση
«Τρέχει γρήγορα σαν λαγός».
Μεταφορά
«Κοίτα πώς τρέχει… λαγός είναι» (ενώ δεν είναι).
Προσωποποίηση
«Το κινητό μου αποφάσισε να πεθάνει την ώρα του μαθήματος».
Αντίθεση
«Ησυχία στην τάξη – χαμός στο διάλειμμα».
Υπερβολή
«Πείνασα τόσο που θα έτρωγα και το κυλικείο ολόκληρο».
Επανάληψη
«Έλα, έλα, έλα τώρα!»
Εικόνα
Μια φράση που σου κολλάει σαν φωτογραφία στο μυαλό – μπορεί να περιγράφει π.χ. κάτι που να «βλέπεις» (τοπίο), αλλά και να «ακούς» (μουσική), να «μυρίζεις» (άρωμα), να «αγγίζεις» (γυαλιστερό κινητό), να «γεύεσαι» (παγωτό).
Τέλος
Καλή εξερεύνηση στον κόσμο της λογοτεχνίας!
Made with